Otoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie organizacji - czynniki i procesy, które bezpośrednio i pośrednio oddziałują na przedsiębiorstwo.


Otoczenie wpływa na warunki organizacji - jej funkcjonowania, określa reguły gry, a także możliwości rozwoju, kreując szanse, ale również bariery i zagrożenia (A.K. Koźmiński, W. Piotrowski 2002 s. 30-31.)


Organizacje działają w szeroko rozumianym złożonym i dynamicznym środowisku i są od niego na tyle zależne, że wdrożenie strategii staje się szybko testem sprawności funkcjonowania organizacji. [...] Celowo użyłem na początku określenia "środowisko", zamiast popularnego terminu "otoczenie", aby podkreślić, że trzeba koniecznie wyjść poza dotychczasowe pojmowanie otoczenia jako wyłącznie rynku i branży. Środowisko to skomplikowany system wielu trendów, zdarzeń, rynków, które tworzą kontekst działania firmy (Krzysztof Obłój, 2007)

Otoczenie organizacji dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne.


Otoczenie zewnętrzne


Otoczenie zewnętrzne jest to wszystko poza granicami organizacji co może na nią oddziaływać.
Składa się z dwóch warstw:

  • otoczenia ogólnego 
  • otoczenia celowego

Otoczenie ogólne organizacji


Obejmuje niezbyt wyraźnie określone wymiary i siły, wśród których działa organizacja
i które mogą wywierać wpływ na jej działania. Elementy te nie muszą być
związane z innymi konkretnymi organizacjami.
Ogólne otoczenie większości organizacji ma wymiar ekonomiczny,
techniczny, społeczno - kulturowy, polityczno - prawny i międzynarodowy.



  • Wymiar ekonomiczny jest to ogólna kondycja i żywotność systemu gospodarczego, w którym działa organizacja. Do czynników ekonomicznych należą: ogólny wzrost gospodarczy, inflacja, stopy procentowe i bezrobocie. 
  • Wymiar techniczny odnosi się do tych metod, które pozwalają przekształcić zasoby w produkty lub usługi. 
  • Wymiar społeczno - kulturowy obejmuje obyczaje, nawyki, wartości i cechy demograficzne społeczeństwa, w którym funkcjonuje organizacja. Mają duże znaczenie gdyż określają jakie produkty i usługi społeczeństwo będzie ceniło najwyżej. 
  • Wymiar ten a też wpływ na to jak robotnicy myślą o swojej pracy w danym społeczeństwie. 
  • Wymiar polityczno - prawny odnosi się do państwowej regulacji działalności gospodarczej i stosunków jakie panują między sferą gospodarczą a państwem. 
  • Wymiar międzynarodowy czyli jest to zakres w jakim organizacja uczestniczy w działalności gospodarczej innych krajów lub pozostaje pod jej wpływem.

Otoczenie celowe

Składa się z konkretnych organizacji lub grup, które mogą wpływać na organizację. Ze względu na to, że wpływ ogólnego otoczenia jest często niejasny i długofalowy, większość organizacji koncentruje się raczej na otoczeniu zadaniowym. Chociaż jest ono również dość złożone, dostarcza więcej użytecznych informacji niż otoczenie ogólne, albowiem menedżer może rozpoznać czynniki otoczenia szczególnie interesujące organizację, a nie zajmować się bardziej abstrakcyjnymi wymiarami otoczenia ogólnego. Otoczenie zadaniowe może obejmować konkurentów, klientów, dostawców, regulatorów i sojuszników strategicznych.



  • Konkurenci są to inne organizacje, które konkurują z daną organizacja o zasoby, najczęściej o pieniądze klientów, siłę robocza wysokiej jakości. Najczęściej zasobem o jaki konkurują organizacje są pieniądze klientów. Przedsiębiorstwa mogą również konkurować o wykształconą siłę roboczą, rzadkie surowce, patenty 
  • Klienci jest to każdy kto płaci za nabycie dóbr lub usług wytworzonych przez organizację. Są to podmioty dokonujący zakupu dobra na rzecz własnej konsumpcji lub w celu dalszej dystrybucji, oraz nabywający prawa do jej własności. Klientem są nie tylko osoby fizyczne, ale także osoby prawne i jednostki administracji publicznej dokonujące zakupów towarów i usług oferowanych na rynku. 
  • Regulator to jednostka, która może kontrolować na drodze prawnej politykę i sposób działania organizacji lub w inny sposób oddziaływać na nią. Istnieją dwa typy regulatorów. Pierwsze to agencje regulacyjne powoływane przez rząd w celu regulacji działalności organizacyjnej, np. chroni prawa jednostek. Otoczenie regulacyjne nakłada na organizacje wiele ograniczeń. Drugi typ regulatora to grupa interesu. Jest to utworzona przez członków 
  • Partnerzy strategiczni to grupa organizacji współpracujących ze sobą w ramach wspólnego przedsięwzięcia. Sojusze strategiczne pomagają firmom zdobywać doświadczenie, którego im brak, od innych firm. 
  • Dostawcy to organizacje dostarczające przedsiębiorstwu zasobów do realizowania celów. Dostawca może dostarczać:
    • surowce, materiały, towary i inne dobra
    • kapitał (banki, agencje kredytowe)
    • zasoby ludzkich (agencje pośrednictwa pracy, urzędy pracy)
    • informacje

Otoczenie wewnętrzne

Otoczenie wewnętrzne są to warunki i siły działające w organizacji. Składa się z właścicieli organizacji, zarządu, pracowników, otoczenia fizycznego i kultury. 
  • Właściciele to osoby dysponujące tytułem własności organizacji. Może to być indywidualna osoba bądź wspólnicy. 
  • Zarząd, wybrany przez akcjonariuszy, odpowiada za nadzorowanie najwyższego szczebla menedżerów firmy, w celu zapewnienia że firma jest prowadzona, w sposób, który najlepiej służy interesom akcjonariuszy. 
  • Pracownicy i związki zawodowe, siła robocza organizacji. 
  • Kultura zestaw wartości, którymi posługuje się przedsiębiorstwo i pracownicy w nim pracujący.Powstaje w długim czasie i dotyczy zarówno klientów organizacji jak i pracowników. źródło