Podział według wyglądu
Podstawowe grupy krojów uszeregowane ze względu na wygląd znaków przedstawiają się następująco:
- kroje jedno- i dwuelementowe,
- kroje szeryfowe i bezszeryfowe,
- kroje o stałej szerokości znaku i proporcjonalne.
Poza tymi wyróżnić można także tzw. pisanki, czyli kroje przypominające pismo odręczne, oraz ksenotypy
– kroje swym wyglądem znacznie odbiegające od klasycznych wzorów,
wykorzystujące takie środki jak deformacje liter czy złudzenia optyczne.
Jedno- i dwuelementowe
- krój jednoelementowy (lub linearny)
– krój pisma, w którym litery (i oczywiście wszystkie pozostałe znaki)
są zbudowane z kresek tej samej szerokości (czyli grubości). Przykładami
takiego kroju są egipcjanki, Helvetica, Arial, Tahoma. - krój dwuelementowy – w odróżnieniu od kroju
jednoelementowego, kreski stanowiące znaki mogą różnić się szerokością,
np. wszystkie pionowe są innej szerokości niż poziome, lub też gdy
szerokość tych kresek zmienia się płynnie, dowolnie według uznania ich
projektanta. Przykładami takiego kroju są Clarendon, Times New Roman.
Szeryfowe i bezszeryfowe
- krój szeryfowy – szeryfy
to ozdobne, krótkie kreski stosowane w wielu krojach pisma do
zwiększenia dekoracyjności danego fontu. Najczęściej są to poziome
kreski będące stopkami liter, ale mogą występować również w innych
miejscach znaków. Jeżeli dany font został zaprojektowany z
wykorzystaniem szeryfów, to są one konsekwentnie stosowane w całym
zestawie znaków pisarskich danego fontu, a w szczególności leżą one we
wszystkich znakach na tej samej linii. Pismo szeryfowe wywodzi się od
kutych w kamieniu napisów starożytnego Rzymu, a szeryfy i zróżnicowane
grubości linii symbolizują ślad dłuta kamieniarskiego. - W krojach szeryfowych wyróżniamy poszczególne rodzaje:
- szeryf klinowy w postaci klina (Times New Roman),
- belkowe w postaci jednolitych prostokątów (Rockwell),
- kreskowe w postaci cienkich kresek, skontrastowanych z główną linią znaku (Bodoni),
- skryte, czyli nieznaczne poszerzenia na końcach znaków (Cooper Black),
- niektóre kroje pisma zawierają również szeryfy w postaci „perhaepsów” występujące na środkowej linii znaku
- krój bezszeryfowy – krój pisma pozbawiony szeryfów.
Przy określaniu krojów pisma, niezależnie od platformy komputerowej
oraz wersji językowej oprogramowania, często stosowane są pochodzące z
języka francuskiego określenia: serif oraz sans serif. Pierwsze oznacza szeryfy, a drugie bez szeryfów.
Szeryfy są co prawda ozdobnikami, ale nie zmienia to faktu, że
szeryfowe kroje pisma należą do podstawowych fontów, stosowanych w
bieżącej pracy do łamania tekstu, na równi z bezszeryfowymi. Zarówno
fonty jedno- jak i dwuelementowe mogą być szeryfowe lub bezszeryfowe,
ale konkretny font tylko: szeryfowy lub bezszeryfowy (i tak samo: jedno-
lub dwuelementowy).
Przyjmuje się, że łatwiej czyta się tekst jednolity wydrukowany
krojem szeryfowym. Tekst na ekranie monitora lepiej czyta się
wyświetlony krojem bezszeryfowym, ze względu na niewielką rozdzielczość
ekranu, a przez to brak możliwości dokładnego oddania wyglądu szeryfów.
Także duże napisy (np. na bannerach) lepiej drukować krojem
bezszeryfowym źródło