Stres w psychologii ma różne definicje. Można przyjąć, że jest to fizjologiczna i psychologiczna reakcja na działanie stresorów, czyli sytuacji wywołujących stres. Chodzi zarówno o bodźce fizyczne (np. wzmożony hałas w miejscu pracy, złe oświetlenie), jak i psychospołeczne. Stresują nas sytuacje, które wymagają przekroczenia naszych możliwości, wykroczenia poza nasze zasoby. Warto podkreślić, że odczuwanie stresu to kwestia indywidualna. To, co stresuje jedną osobę, dla innej może być zupełnie neutralnym doświadczeniem.
Stres w pracy i poza nią wiąże się z poczuciem braku kontroli nad sytuacją. Trudność w przewidzeniu, co się stanie, przeświadczenie, że jedynie w małym stopniu możemy wpłynąć na daną sytuację i niewiedza, jak się w niej odnaleźć, potęgują napięcie.
Stres towarzyszy nam zwykle w ważnych życiowych zmianach, także tych, na które przygotowywaliśmy się od dawna. Dzień ślubu, narodziny dziecka, spotkanie z autorytetem, występ przed publicznością, wyjazd na urlop czy pierwszy dzień w nowej pracy to sytuacje, w których możemy odczuwać stres, ale niekoniecznie należy rozpatrywać to jako coś złego. Podobnie jak tuż przed skokiem ze spadochronem, nawet jeśli od lat o tym marzyliśmy, naturalnie będziemy odczuwać
niepokój.
O ile
stres krótkotrwały może być dobry, motywujący, o tyle stres chroniczny po prostu nam szkodzi. Życie w ciągłym napięciu odbija się na naszym dobrostanie psychicznym i zdrowiu fizycznym.
Zły i dobry stres – jak wpływa na nasz organizm?
Dobry stres napędza nas do działania, motywuje do wzmożonego wysiłku i sprzyja zdrowej rywalizacji. Pozwala łatwiej skoncentrować się na problemie, dodaje nam energii – organizm jest w pełnej gotowości, by stawić czoła wyzwaniu.
Zły stres jest natomiast paraliżujący, sprawia, że czujemy się rozbici, zdezorientowani, mamy problemy ze skupieniem. Długotrwały stres wpływa destrukcyjnie na organizm człowieka. Mogą pojawić się problemy z sercem, układem pokarmowym, bóle głowy, mięśni. Obniża się odporność, pogarsza się również kondycja psychiczna.
źródło
Identyfikacja czynników wywołujących stres
Identyfikacja czynników wywołujących stres polega na uważnym obserwowaniu naszych własnych emocjonalnych i fizycznych reakcji na różne sytuacje. Stresory mogą objawiać się na różne sposoby i ważne jest, aby zwracać uwagę na oznaki wskazujące na wzrost poziomu stresu. Niektóre typowe reakcje emocjonalne na czynniki wywołujące stres obejmują uczucie złości, zmartwienia i napięcia. Objawy fizyczne, takie jak bóle głowy, rozstrój żołądka i napięcie mięśni mogą również wskazywać na obecność czynników wywołujących stres.
Zwracając baczną uwagę na te reakcje, możemy zacząć identyfikować konkretne sytuacje lub wydarzenia, które wywołują nasz stres. Presja związana z pracą, problemy w związku, obawy finansowe i codzienne kłopoty to niektóre z powszechnych czynników stresogennych, z którymi boryka się wiele osób. Należy jednak pamiętać, że czynniki wywołujące stres mogą być unikalne dla każdej osoby, więc to, co może powodować stres u jednej osoby, może nie wpływać w ten sam sposób na inną.
Pomocne w identyfikacji czynników wywołujących stres może być prowadzenie dziennika lub pamiętnika. Proszę zapisywać wszelkie sytuacje lub wydarzenia, które wywołują znaczącą reakcję emocjonalną lub fizyczną. Może to zapewnić cenny wgląd we wzorce i wyzwalacze, które przyczyniają się do naszego poziomu stresu. Ponadto szukanie wsparcia u zaufanego przyjaciela, członka rodziny lub terapeuty może zaoferować zewnętrzną perspektywę i pomóc zidentyfikować czynniki wywołujące stres, które mogą być trudne do rozpoznania samodzielnie.
Ogólnie rzecz biorąc, proces identyfikacji czynników wywołujących stres jest pierwszym krokiem w kierunku skutecznego zarządzania stresem. Stając się bardziej samoświadomymi i dostrojonymi do naszych emocjonalnych i fizycznych reakcji, możemy lepiej zrozumieć konkretne czynniki, które przyczyniają się do naszego poziomu stresu. Uzbrojeni w tę wiedzę, możemy następnie zacząć opracowywać strategie i techniki zarządzania i łagodzenia tych wyzwalaczy, co prowadzi do lepszego zdrowia psychicznego i ogólnego samopoczucia.
| Najczęstsze czynniki wywołujące stres: | Reakcje emocjonalne: | Objawy fizyczne: |
|---|
| Presja związana z pracą | Złość, zmartwienie, napięcie | Bóle głowy, napięcie mięśni |
| Problemy w związkach | Niepokój, smutek, drażliwość | rozstrój żołądka, bezsenność |
| Kwestie finansowe | Stres, strach, bezradność | Zmęczenie, zmiany apetytu |
| Codzienne kłopoty | Frustracja, niecierpliwość | Problemy z trawieniem, szybkie bicie serca |
źródło