Czynniki wpływające na kreatywność

Kreatywność to zdolność do generowania nowych, oryginalnych i wartościowych pomysłów. Jest kluczowym elementem w wielu dziedzinach, takich jak sztuka, nauka, biznes czy technologia. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na poziom kreatywności jednostki. Oto niektóre z nich:

Czynniki wpływające na kreatywność

• Środowisko: Otoczenie, w którym przebywamy, może znacząco wpływać na naszą kreatywność. Przykładem może być praca w inspirującym i estetycznie przyjemnym miejscu, które sprzyja twórczemu myśleniu.
• Motywacja: Wewnętrzna motywacja, czyli chęć do tworzenia dla samej przyjemności tworzenia, jest kluczowym czynnikiem wpływającym na kreatywność. Przykładem może być artysta, który tworzy dzieła sztuki z pasji, a nie dla zysku.
• Wiedza i doświadczenie: Posiadanie szerokiej wiedzy i doświadczenia w danej dziedzinie może zwiększyć naszą zdolność do generowania nowych pomysłów. Przykładem może być naukowiec, który dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu jest w stanie opracować innowacyjne rozwiązania.
• Otwartość na nowe doświadczenia: Osoby otwarte na nowe doświadczenia i gotowe do eksperymentowania są bardziej skłonne do generowania kreatywnych pomysłów. Przykładem może być przedsiębiorca, który testuje nowe strategie biznesowe, aby znaleźć najbardziej efektywne rozwiązania.
• Wsparcie społeczne: Otoczenie się ludźmi, którzy wspierają i zachęcają do twórczego myślenia, może znacząco wpłynąć na naszą kreatywność. Przykładem może być zespół projektowy, który współpracuje i dzieli się pomysłami, aby osiągnąć wspólny cel.

Podtematy do opracowania własnego

• Rola edukacji w rozwijaniu kreatywności: Omówienie, jak różne metody nauczania mogą wpływać na rozwijanie kreatywności u uczniów.
• Wpływ technologii na kreatywność: Analiza, jak nowoczesne technologie mogą wspierać lub hamować proces twórczy.

Trzy komponenty kreatywności

Czynniki determinujące kreatywne środowisko

9 cech wzmacniających kreatywność

1. Ciekawość poznawcza

Najważniejsza postawa sprzyjająca kreatywności to ciekawość poznawcza. Osoby, które stosunkowo łatwo włączają kreatywne myślenie są ciekawe tego. co ich otacza. Często zadają pytania: „dlaczego?”, „po co?”, „co by było gdyby?”, mają dużą potrzebę nowości, potrzebują nowych wrażeń i niezwykłych doznań. Mają też tendencję do podważania, wątpienia, a co więcej, dobrze tolerują ieloznaczność i niejasność.

2. Niezależność

Kolejna cecha sprzyjająca kreatywności to przede wszystkim niezależność poznawcza od utartych schematów i stereotypów, ale też niezależność od mód, trendów i ocen, czyli umiejętność rozpoznawania ich i braku podążania za nimi. Jest to też niezależność od pływu społecznego, uznania i krytyki. Pochwały i krytyka nie wpływają mocno na naszą motywację. Osoba jest mniej podatna na sugestie, na wpływy społeczne. Może je przyjmować, ale nie podąża za nimi.

3. Umiejętności społeczne

Kiedy trzeba przekazywać pomysły innym, potrzebna jest gotowość do otwarcia się na świat zewnętrzny i umiejętności społeczne. U osób kreatywnych następuje specyficzne połączenie ekstrawersji i introwersji. Może to wynikać właśnie z potrzeby pracy indywidualnej, gdy trzeba pracować nad pomysłami, zastanawiać się nad nimi i snuć rozważania, ale jednocześnie potem trzeba umieć je przekazać innym ludziom.

4. Wytrwałość

Podtrzymywanie aktywności także wtedy, gdy dochodzi do kolejnych prób, porażek, kiedy są potrzebne dalsze udoskonalenia lub kiedy trzeba przekonać do pomysłu innych. To także motywacja wewnętrzna, czyli czerpanie satysfakcji z samej aktywności twórczej.

5. Perseweracja

Perseweracja, czyli zdolność do powracania do danego tematu czy zagadnienia nawet wiele razy to umiejętność sprzyjająca kreatywności. Choć perseweracja i kreatywność są dwoma różnymi pojęciami psychologicznymi, odgrywają one ważną rolę w procesie myślenia i rozwiązywania problemów.

6. Otwartość

Bycie otwartym to ciekawość intelektualna, poszukiwanie wiedzy z różnych dziedzin, ale też zainteresowania estetyczne, wrażliwość na sztukę, piękno, artystyczne aktywności. Otwartość na świat i ludzi charakteryzuje osoby kreatywne, których podejście odzwierciedla chęć poszerzania horyzontów i stałego rozwoju.

7. Pewność siebie

Pewność siebie sprzyja kreatywności, ponieważ osoby pewne siebie są bardziej otwarte na eksplorację nowych możliwości i mniej obawiają się ryzyka związanego z innowacyjnością. Z drugiej strony, sukcesy w dziedzinie kreatywności mogą zwiększać pewność siebie. Pewność siebie pomaga przełamywać wewnętrzne bariery, takie jak strach przed oceną czy niepowodzeniem, które często hamują wyrażanie kreatywności. Pewność siebie jest również ważna w efektywnym komunikowaniu i przekonywaniu innych do kreatywnych pomysłów, co jest kluczowe w procesie innowacji, szczególnie w środowiskach zawodowych. Zarówno kreatywność, jak i pewność siebie są ważne dla osobistego rozwoju i mogą być wzmacniane przez wyzwania, ciągłą naukę i doświadczenie.

8. Refleksyjność

Nowe pomysły wymagają refleksyjności, czyli umiejętności analitycznych i zdolności do autoanalizy w kontekście głębokiego
przemyślenia własnych doświadczeń, przekonań, emocji i reakcji. Refleksyjność pozwala na lepsze zrozumienie problemów, co procentuje
tworzeniem bardziej przemyślanych i oryginalnych rozwiązań. Pomaga również identyfikować własne schematy myślowe, co ułatwia ich przełamanie w celu generowania nowych pomysłów.

9. Stabilność emocjonalna

Choć to nieoczywiste, kreatywności sprzyja stabilność emocjonalna i niski poziom lęku. Osoby stabilne emocjonalnie potrafią być bardziej skoncentrowane, zorganizowane i mniej rozproszone przez negatywne emocje. Często wykazują one również większą siłę wewnętrzną do eksperymentowania z nowymi pomysłami i chęć podejmowania ryzyka. Zarówno kreatywność, jak i spokój wewnętrzny wzmacniają niezależność od ocen i od krytyki innych.

Trening kreatywności

W rozwijaniu kreatywności pomocny jest również jej trening. Trening kreatywności to proces rozwijania umiejętności myślenia twórczego i innowacyjnego. Jego celem jest zwiększenie zdolności do generowania oryginalnych pomysłów, rozwiązywania problemów w niestandardowy sposób oraz odchodzenia od utartych schematów na rzecz nowych perspektyw. Trening kreatywności często polega na połączeniu teorii z praktyką, rozwijaniu otwartości na nowe pomysły i wytrwałości w dążeniu do oryginalnych rozwiązań. Jest to proces ciągły, który wymaga czasu, cierpliwości i gotowości do eksploracji. Treningiem kreatywności mogą być m.in.:

• Ćwiczenia na elastyczność myślenia – ćwiczenia,
  które wymagają szybkiego przełączania się między różnymi pomysłami lub
  konceptami, pomagają rozwijać elastyczność myślową.
• Techniki burzy mózgów – brainstorming w grupie lub indywidualnie ma na celu generowanie jak największej ilości pomysłów bez oceniania ich na początku.
• Zastosowanie technik kreatywnego rozwiązywania problemów: metody takie jak myślenie lateralne, mapa myśli (mind mapping) i inne techniki
  pomagają odejść od utartych schematów na rzecz nowatorskiego podejścia do problemów.
• Dziennik pomysłów i refleksji – prowadzenie dziennika, w którym zapisuje się pomysły, inspiracje i refleksje, może pomagać w kultywowaniu kreatywnego myślenia.
• Eksperymentowanie i prototypowanie – praktyczne eksperymentowanie z różnymi rozwiązaniami, tworzenie prototypów i modeli.
• Nauka przez doświadczenie -angażowanie się w różnorodne działania i doświadczenia, które mogą dostarczać nowych bodźców i inspiracji.
• Ćwiczenia na rozwijanie wyobraźni – zadania polegające na tworzeniu historii, wizualizacjach i stymulowaniu wyobraźni przestrzennej.
• Feedback i refleksja – analiza i dyskusja na temat wyników kreatywnych działań pozwala na zrozumienie, co działało, a co nie, i jak można ulepszyć proces twórczy.