Styl kierowania można zdefiniować jako względnie trwały i powtarzalny sposób, w jaki przełożony oddziałuje na podwładnych w celu pobudzenia i koordynacji ich działania w zespole, a przez to - osiągania celów stojących przed organizacją. Potencjalny styl kierowania jest to indywidualny pogląd kierującego dotyczący tego, jakimi metodami powinien on oddziaływać na podwładnych. Rzeczywisty styl kierowania jest to styl potencjalny, który został skorygowany pod wpływem aktualnych celów postawionych przed kierownikiem oraz warunków, w których trzeba je będzie realizować.
Nowoczesny styl kierowania
Podstawą stylu tradycyjnego było tzw.
3K, czyli
komenderowanie, koordynowanie i kontrolowanie, dominują takie elementy jak: polecenie, władza, autorytet, szczegółowe instrukcje. Nowy styl opiera się zaś na regule
3W, która oznacza
wymaganie, wspomaganie i wiązanie działań na zasadzie sprzężenia zwrotnego, podstawą są:
partycypacja pracowników w zarządzaniu, informowanie, tworzenie wizji, wspieranie, konsultowanie oraz delegowanie uprawnień i odpowiedzialności.
Style kierowania wg Blake'a i Mouton
- styl bierny (laissez-faire, zubożony). Osoba ta charakteryzuje się małą troską o pracowników, zadania i produkcję. Często nie interesuje się biegiem spraw. Nie lubi, gdy pracownicy zwracają się do niego ze sprawami. Mówiąc używa konstrukcji typu: "Oni zadecydowali", "Oni zrobili". Minimalizuje wysiłki, w takim stopniu aby móc utrzymać członkostwo w organizacji.
- styl demokratyczny. Taki kierownik przed podjęciem decyzji zasięga opinii u pracowników. Zwraca dużą uwagę na potrzeby ludzi, na dobra i harmonijną pracę w zespole. Niestety w niskim stopniu interesuje go produkcja. Często używa sformułowań:"my zadecydowaliśmy", "my zrobiliśmy".
- styl autokratyczny (zadaniowy). Przeciwieństwo stylu demokratycznego. Kierownik-autokrata koncentruje się przede wszystkim na sprawności i zadaniu. W małym stopniu interesują go podwładni. Kieruje "twardą ręką" i podejmuje wszystkie ważne decyzje w zespole, nie dając pracownikom możliwości samodzielnego działania. Używa zdań typu: "Ja zadecydowałem", "Ja zrobiłem".
- styl kompromisowy (zrównoważony). W tym przypadku kierownik troszczy się zarówno o pracowników jak i o produkcję. Zadowalająca efektywność organizacji jest osiągana przez dobre wykonywanie zadań i troszczenie się o morale ludzi. Jest to styl pośredni między demokratycznym a autokratycznym.
- styl przywódczy. Osoba taka w równie bardzo dużym stopniu koncentruje się na zadaniach jak i na pracownikach. Harmonijne stosunki w zespole są tożsame z celem firmy i prowadzą do wysokich osiągnięć w pracy. Według Blake
'
a i Mouton jest to najlepszy styl kierowania.
Style kierowania wg Lewina, Lippitta i White'a
Cechy charakterystyczne demokratycznego stylu kierowania:- Kierownik deleguje znaczący zakres władzy, ale zatrzymuje ostateczną odpowiedzialność za wykonanie zadań oraz środki kontroli i interwencji, które mają zapewnić realizację celów zespołu.
- Podwładni mają duży zakres swobody w podziale zadań i określenia sposobu ich wykonania, wykonują je samodzielnie.
- Dominuje komunikacja dwukierunkowa pomiędzy szczeblem kierowniczym i wykonawczym kierownik zasięga opinii pracowników przed podjęciem decyzji, a jego kontakty z podwładnymi mają charakter otwarty.
- Sprzyja zaangażowaniu pracowników poprzez stworzenie możliwości udziału w podejmowaniu decyzji przełożony demokrata zachęca grupę do podejmowania decyzji dotyczących celów i zadań.
- Nie ma tu miejsca na rozkazodawstwo.
- Kierowanie to zaufanie i wiara w podwładnych, tu mają miejsce dyskusje, informacje są ścisłe, proces komunikowania jest sprawny, a pracownicy czynnie uczestniczą w życiu firmy, mając bezpośredni wpływ na jej rozwój.
- Współpraca, pomoc, zachęta, życzliwość to cechy jakie dominują w relacjach z innymi ludźmi.
- Kierownik stara się o dobry klimat i współpracę w zespole.
- Kierownik interesuje się sprawami osobistymi swojego personelu.
- Stwarza się warunki, w których ujawnia się inicjatywa i pomysłowość personelu.
Wadą jednak stylu demokratycznego jest czasochłonność procesu podejmowania decyzji.
Styl autokratyczny Autokratyczny styl kierowania (
dyrektywny) - to styl kierowania w którym kierownik sam odpowiada za podział prac, oddziałując przez wydawanie polecenia i nakładanie kar. Dla stylu tego charakterystyczne są:
- Przewagą decyzji jednoosobowych,
- Duży dystans do podwładnych.
Autokratów dzielimy na:
- Surowych,
- Życzliwych,
- Nieudolnych.
Rola płci w stylach kierowania
Stereotypy płciowe często wpływają na postrzeganie stylów kierowania. Przykładowo, kobietom przypisuje się bardziej demokratyczne podejście do zarządzania, oparte na współpracy i empatii, podczas gdy mężczyznom często przypisuje się bardziej autokratyczne podejście, oparte na władzy i kontroli. Te stereotypy mogą wpływać na oczekiwania wobec kobiet i mężczyzn na różnych stanowiskach kierowniczych.
Badania naukowe dotyczące różnic między stylami kierowania kobiet i mężczyzn przynoszą mieszane wyniki. Niektóre badania sugerują istnienie pewnych różnic, na przykład większej skłonności kobiet do współpracy i komunikacji, podczas gdy inne badania nie wykazują znaczących różnic między kobietami a mężczyznami w kontekście stylów kierowania. Warto zauważyć, że każda osoba ma unikalne cechy i preferencje, niezależnie od płci, które mogą wpływać na jej styl zarządzania.
Różne style kierowania mogą mieć różny wpływ na efektywność kierowania, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jaki styl kierowania jest najlepszy. Efektywność kierowania zależy od wielu czynników, takich jak kontekst organizacyjny, rodzaj zadań, umiejętności lidera i preferencje pracowników. Dlatego ważne jest, aby liderzy byli elastyczni i potrafili dostosować swój styl kierowania do konkretnych sytuacji.
Znaczenie różnorodności płciowej. Różnorodność płciowa w zespołach i organizacjach może przynieść wiele korzyści. Dywersyfikacja płciowa może przyczynić się do większej innowacyjności, kreatywności i różnorodności perspektyw. Kobiety mogą przynieść unikalne spojrzenie na problem, które może prowadzić do lepszych decyzji i wyników. Jednak różnorodność płciowa może także stanowić wyzwanie, zwłaszcza w kontekstach, gdzie dominują stereotypy płciowe. Ważne jest, aby organizacje promowały równość płci i tworzyły warunki sprzyjające rozwojowi i awansowi kobiet na stanowiskach kierowniczych.
źródło