Ochrona wizerunku to działania mające na celu zabezpieczenie praw jednostki do swojego wizerunku, czyli wyglądu zewnętrznego, który może być przedstawiany w różnych formach, takich jak zdjęcia, filmy czy rysunki. Wizerunek jest chroniony prawnie, aby zapobiec jego nieuprawnionemu wykorzystaniu i naruszeniu prywatności osoby.
- Podstawy prawne ochrony wizerunku - W wielu krajach ochrona wizerunku jest zagwarantowana przez przepisy prawa cywilnego i karnego. Przykładem może być art. 81 polskiego Kodeksu cywilnego, który stanowi, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej, chyba że wizerunek został wykonany w związku z pełnieniem funkcji publicznej, zawodowej lub społecznej.
- Zgoda na wykorzystanie wizerunku - Aby legalnie wykorzystać czyjś wizerunek, konieczne jest uzyskanie zgody tej osoby. Zgoda powinna być wyrażona w sposób jednoznaczny i świadomy. Przykładem może być podpisanie umowy z modelem na wykorzystanie jego zdjęć w kampanii reklamowej.
- Naruszenie wizerunku - Naruszenie wizerunku może polegać na jego nieuprawnionym wykorzystaniu, co może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej i karnej. Przykładem może być opublikowanie zdjęcia osoby bez jej zgody w mediach społecznościowych, co może skutkować roszczeniami odszkodowawczymi.
- Ochrona wizerunku osób publicznych - Osoby publiczne, takie jak politycy, aktorzy czy sportowcy, również mają prawo do ochrony swojego wizerunku, choć w nieco ograniczonym zakresie. Przykładem może być sytuacja, w której celebryta pozywa gazetę za publikację zdjęć z jego prywatnego życia bez zgody.
- Przykłady ochrony wizerunku - Przykładem skutecznej ochrony wizerunku może być sprawa, w której znany sportowiec wygrywa proces o naruszenie wizerunku przeciwko firmie, która bez jego zgody wykorzystała jego zdjęcie w reklamie. Innym przykładem może być sytuacja, w której osoba prywatna uzyskuje odszkodowanie za opublikowanie jej zdjęcia bez zgody w artykule prasowym.
- Ochrona wizerunku w reklamie - W reklamie ochrona wizerunku jest szczególnie istotna, ponieważ wykorzystanie wizerunku znanych osób może znacząco wpłynąć na odbiór kampanii reklamowej. Przykładem może być sytuacja, w której firma kosmetyczna wykorzystuje wizerunek znanej aktorki w swojej kampanii reklamowej, co zwiększa wiarygodność i atrakcyjność produktu. Jednakże, aby to było legalne, firma musi uzyskać wyraźną zgodę aktorki na wykorzystanie jej wizerunku.
- Przykłady problematycznego wykorzystania wizerunku w reklamie - Przykładem problematycznego wykorzystania wizerunku może być sprawa, w której firma Popchips wykorzystała wizerunek Katy Perry bez odpowiedniej zgody, co wywołało kontrowersje. Innym przykładem może być sytuacja, w której firma wykorzystała zdjęcie celebryty w reklamie bez jego zgody, co doprowadziło do pozwu sądowego i konieczności wypłaty odszkodowania.
Odszkodowania za bezprawne wykorzystanie wizerunku
Odszkodowania za bezprawne wykorzystanie wizerunku mogą się różnić w zależności od kraju i okoliczności sprawy. Poniżej przedstawiam przykłady z Polski, Europy i USA:
- Polska - W Polsce odszkodowania za bezprawne wykorzystanie wizerunku mogą wynosić od kilku tysięcy do kilkudziesięciu tysięcy złotych, w zależności od skali naruszenia i szkody wyrządzonej osobie poszkodowanej. Przykładem może być sprawa, w której sąd przyznał odszkodowanie w wysokości 20 000 złotych za nieuprawnione wykorzystanie zdjęcia osoby w kampanii reklamowej.
- Europa - W krajach europejskich odszkodowania za bezprawne wykorzystanie wizerunku mogą się znacznie różnić. Na przykład w Niemczech odszkodowania mogą wynosić od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy euro, w zależności od skali naruszenia i szkody wyrządzonej osobie poszkodowanej. Przykładem może być sprawa, w której sąd przyznał odszkodowanie w wysokości 100 000 euro za nieuprawnione wykorzystanie wizerunku znanej osoby w reklamie.
- USA - W Stanach Zjednoczonych odszkodowania za bezprawne wykorzystanie wizerunku mogą być bardzo wysokie, sięgające nawet milionów dolarów. Przykładem może być sprawa, w której sąd przyznał odszkodowanie w wysokości 1,5 miliona dolarów za nieuprawnione wykorzystanie wizerunku celebryty w kampanii reklamowej.
Przykłady problematycznego wykorzystania wizerunku - Katy Perry i Popchips - Firma Popchips wykorzystała wizerunek Katy Perry bez odpowiedniej zgody, co wywołało kontrowersje i doprowadziło do konieczności wypłaty odszkodowania.
- Michael Jordan i Dominick's - Michael Jordan wygrał sprawę przeciwko sieci sklepów Dominick's, która bez jego zgody wykorzystała jego wizerunek w reklamie. Sąd przyznał mu odszkodowanie w wysokości 8,9 miliona dolarów.
- Rihanna i Topshop - Rihanna wygrała sprawę przeciwko sieci sklepów Topshop, która bez jej zgody sprzedawała koszulki z jej wizerunkiem. Sąd przyznał jej odszkodowanie w wysokości 3,3 miliona dolarów.
Przykładowa umowa o wykorzystanie wizerunku
Umowa o wykorzystanie wizerunku zawarta w dniu [data] pomiędzy:
- [Imię i nazwisko osoby udzielającej zgody] , zamieszkałym/ą w [adres], legitymującym/ą się dowodem osobistym nr [numer dowodu], zwanym/ą dalej "Osobą udzielającą zgody",
- [Nazwa firmy] , z siedzibą w [adres firmy], reprezentowaną przez [imię i nazwisko przedstawiciela], zwaną dalej "Firmą",
§1 Przedmiot umowy - Osoba udzielająca zgody wyraża zgodę na wykorzystanie swojego wizerunku, utrwalonego na zdjęciu/zdjęciach wykonanych przez [nazwa fotografa lub firmy fotograficznej], w celach reklamowych przez Firmę.
§2 Zakres wykorzystania wizerunku - Wizerunek Osoby udzielającej zgody może być wykorzystywany przez Firmę w następujących formach:
- Reklamy prasowe
- Reklamy internetowe
- Reklamy telewizyjne
- Materiały promocyjne (ulotki, plakaty, broszury)
- Strona internetowa Firmy
§3 Wynagrodzenie - Za udzielenie zgody na wykorzystanie wizerunku, Osoba udzielająca zgody otrzyma wynagrodzenie w wysokości [kwota] złotych, płatne w terminie [termin płatności].
§4 Okres obowiązywania umowy - Umowa obowiązuje od dnia jej podpisania przez okres [okres obowiązywania umowy].
§5 Postanowienia końcowe - Wszelkie zmiany i uzupełnienia niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
- W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.
- Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
Podpisy stron - [Imię i nazwisko osoby udzielającej zgody] ___________________________
- [Imię i nazwisko przedstawiciela firmy] ___________________________