Prawo własności intelektualnej wg Wikipedii
Prawo własności intelektualnej (prawo na dobrach niematerialnych) – termin obejmujący elementy różnych działów prawa, regulujące zasady korzystania z tzw. własności intelektualnej, obejmującej:
- utwory chronione prawem autorskim,
- wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, topografie układów scalonych oraz oznaczenia geograficzne chronione prawem własności przemysłowej,
- odmiany uprawne chronione wyłącznym prawem do odmiany,
- know-how oraz tajemnicę przedsiębiorstwa.
źródło
Tak rozumiane prawa własności intelektualnej dają uprawnionym osobom możliwość reglamentowania innym pełnego korzystania z utworów, koncepcji lub znaków będących przedmiotem ochrony. Tradycyjnym podstawowym celem, ku któremu dąży większość aktów prawnych dotyczących własności intelektualnej (z wyjątkiem znaków towarowych) jest „promowanie postępu”. Według tej filozofii, dzięki wymianie ograniczonych oraz wyłącznych praw do przedstawiania koncepcji i utworów, zarówno społeczeństwo, jak i właściciel patentu lub praw autorskich czerpią zyski, zarazem stanowiąc motywację dla wynalazców i twórców.
Ochrona własności intelektualnej wg Encyklopedii Zarządzania
Ochrona własności intelektualnej jest ochroną praw odnoszących się do własności intelektualnej.
Przedsiębiorstwa mogą chronić swoją własność intelektualną przez:
- prawa własności przemysłowej - patenty, wzory użytkowe, wzory, znaki towarowe, prawo do ochrony odmian roślin i oznaczenia geograficzne
- prawa autorskie obejmujące oryginalne prace literackie i artystyczne, utwory muzyczne, transmisje telewizyjne, oprogramowanie, bazy danych, twórczość reklamową i multimedialną
- strategie handlowe, jak np. tajemnice handlowe, umowy o zachowaniu poufności lub szybka produkcja.
Własność intelektualna
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) podaje definicję własności intelektualnej jako zbiór praw odnoszących się w szczególności do:
- dzieł literackich, artystycznych i naukowych,
- interpretacji artystów interpretatorów oraz wykonań artystów wykonawców,
- fonogramów i programów radiowych i telewizyjnych,
- wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej,
- odkryć naukowych,
- wzorów przemysłowych,
- znaków towarowych i usługowych,
- nazw handlowych i oznaczeń handlowych,
- ochrony przed nieuczciwą konkurencją.
Według polskich uregulowań prawnych powyższe dziedziny można przyporządkować do trzech zakresów praw:
- prawo autorskie i prawa pokrewne z prawami autorskimi,
- prawa do baz danych,
- prawo własności przemysłowej.
Ochrona prawna
Podstawowymi aktami polskiego prawa, regulującymi kwestie dotyczące własności intelektualnej, są:
w zakresie prawa własności artystycznej, naukowej i literackiej (prawa autorskiego)
Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o ochronie baz danych
w zakresie prawa własności przemysłowej
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r. Prawo własności przemysłowej
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Zakres ochrony
DOBRA OBJĘTE PRAWEM AUTORSKIM - chronione są począwszy od momentu ich powstania, bez konieczności dokonywania ich rejestracji. Ochrona ta jest co do zasady powszechna - na podstawie umów międzynarodowych obejmuje prawie wszystkie kraje świata.
Do przedmiotów prawa autorskiego Ustawa zalicza w szczególności utwory:
wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
plastyczne,
fotograficzne,
lutnicze,
wzornictwa przemysłowego,
architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
muzyczne i słowno-muzyczne,
sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne, i pantomimiczne,
audiowizualne
Twórcą utworu chronionego prawem autorskim może być jedynie osoba fizyczna.
Regulacja prawa autorskiego i praw pokrewnych należy do właściwości Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
OCHRONA BAZ DANYCH - Podobny zakres ochrony odnosi się do ochrony baz danych jednak nie obejmuje programów komputerowych użytych do sporządzenia baz danych lub korzystania z nich.
DOBRA OBJĘTE PRAWEM WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ - aby były objęte ochroną - w większości przypadków - muszą zostać zarejestrowane w Urzędzie Patentowy RP, który na podstawie zgłoszenia (wniosku) wydaje decyzje w sprawie udzielenia patentu, praw ochronnych lub praw z rejestracji. Zakres tej ochrony jest w istotny sposób ograniczony. Ochrona obejmuje bowiem wyłącznie teren RP. Jej ewentualne rozszerzenie wymaga zgłoszeń w urzędach patentowych krajów, posiadających regulacje dotyczące takiej ochrony i - utworzone na podstawie tych regulacji - odpowiednie organy rejestracyjne.
Prawa własności przemysłowej dotyczą:
wynalazków i wzorów użytkowych,
znaków towarowych
wzorów przemysłowych
oznaczeń geograficznych (z wyłączeniem ochrony nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych)
topografii układów scalonych.
Maksymalny czas ochrony
Patenty na wynalazki - 20 lat (wyjątki np. leki)
Wzory użytkowe - 10 lat od daty zgłoszenia
Wzory zdobione - 5+5 lat
Znaki towarowe - 10+10+10...
Prawa do rejestracji - 25 lat
Topografia układów scalonych - 10 lat
Oznaczenia geograficzne - ochrona bezterminowa
Wzór przemysłowy - 25 lat
W Polsce nie udziela się patentów na odmiany roślin, rasy zwierząt, czysto biologiczne sposoby hodowli roślin i zwierząt oraz sposoby leczenia ludzi i zwierząt
źródło